Η Expansion στα Σχολεία

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Αρκετοί άνθρωποι έχουν από νωρίς στη ζωή τους την τάση και την επιθυμία να αναζητούν λύσεις στα προβλήματά τους, να προσπαθούν να βρουν «χρυσές τομές» για να συνεχίσουν τη ζωή τους όσο καλύτερα γίνεται. Ένας από αυτούς είμαι και εγώ που από την εφηβική μου κιόλας ηλικία αντιμετώπιζα τον εαυτό μου και τους γύρω μου με περισσότερη σοβαρότητα και ευαισθησία. Τα προβλήματα μου φαίνονταν άλυτα, κι όμως είχα τη θέληση να βρω ένα «γιατί» σε όλα αυτά και στη συνέχεια το «πώς» θα μπορέσω να τα βάλω σε μία τάξη και να τα ρυθμίσω. Αυτή, λοιπόν, η αναζήτηση με έφερνε μπροστά στην ανάγνωση βιβλίων και των διάφορων ψυχολογικών θεωριών ανά τους αιώνες, στην παρατήρηση των άλλων ανθρώπων γύρω μου, σε ατομικές και ομαδικές συνεδρίες ψυχοθεραπείας και σε μια στοιχειώδη επαφή με τις εναλλακτικές θεραπείες, προκειμένου να βρω την πηγή όλων αυτών που μου συνέβαιναν, που σκεφτόμουν, και αυτών των συνθηκών της ζωής της δικής μου και των γνωστών μου, που ζητούσαν απεγνωσμένα επίλυση.

Σπούδασα στο τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στην Καλαμάτα και εργάζομαι από το 2000 ως εκπαιδευτικός σε αυτούς τους κλάδους. Η επαφή μου με τους νέους ανθρώπους – παιδιά και εφήβους – μου ενέτεινε τη θέληση να βρω λύσεις, στο πώς μπορεί κάποιος να φτιάξει τη ζωή του όπως εκείνος φαντάζεται, ώστε να είναι ευτυχισμένος. Κατάλαβα, ότι αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν έχει ισορροπία και αρμονία στο νου και τη ζωή, αλλά… πώς γίνεται αυτό, όταν όλα τα προβλήματα φαντάζουν τεράστια; Όταν η οικογένεια γίνεται θηλιά και με πνίγει; Πώς μπορώ να βρω τον εαυτό μου; Όλα αυτά ήταν ερωτήματα που με απασχολούσαν για πολλά χρόνια, πρώτα για εμένα την ίδια και ύστερα για τους μαθητές μου, στων οποίων τα πρόσωπα έβλεπα πολλές φορές καταστάσεις γνώριμες, χωρίς να είμαι όμως σε θέση να βοηθήσω όσο θα ήθελα.

Έπρεπε να βρεθεί κάποια λύση σε όλο αυτό, και επειδή πιστεύω ότι τα δώρα έρχονται όταν είσαι έτοιμος να τα δεχτείς, έτσι μπήκε στη ζωή μου η Expansion Method. Μετά από μια πρόταση της φίλης και θεραπεύτριάς μου, Μελίνα Τσιρωνάρη να παρακολουθήσω ένα σεμινάριο της Εxpansion Method, ένιωσα απέραντη ευγνωμοσύνη, διότι κατάλαβα αμέσως ότι ήταν αυτό που χρειαζόμουν τόσα χρόνια, μία άμεση, απλή και τόσο καθαρή λύση. Αμέσως αποφάσισα να παρακολουθήσω την εκπαίδευση για να γίνω Expasion Coach, από την οποία πήρα πάρα πολλά πράγματα, τόσο για τη δική μου προσωπική εξέλιξη, όσο και για τα σχέδιά μου για το μέλλον.

Στην εργασία μου αυτή, λοιπόν, θα ασχοληθώ με τη σχέση της Expansion και την εφηβεία και συγκεκριμένα τη μαθητική διαδικασία των παιδιών και των εφήβων, δηλαδή: « Πώς θα μπορούσε να βοηθήσει τα παιδιά και τους εφήβους; Πώς μπορεί η Expansion να μπει στα σχολεία;»

Αυτή η προβληματική είναι δύσκολη στην επίλυσή της, γιατί μιλάμε για ανήλικους, οι οποίοι ψάχνουν τον προσανατολισμό και τον αυτοπροσδιορισμό τους και όχι για συνειδητοποιημένους ενήλικες. Είναι, όμως, ενδιαφέρον να δούμε, πώς θα μπορούσαμε να το διαχειριστούμε μέσω της Expansion και τι θα μπορούσε να κάνει τόσο ο καθένας μας ξεχωριστά όσο και η ίδια η πολιτεία γι’ αυτούς.

Λόγω της εμπειρίας και της συναναστροφής μου με μαθητές θεωρώ ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη να ενημερωθούν καταρχήν οι γονείς για την ύπαρξη και τη λειτουργία της Expansion, καθώς αυτοί είναι οι κυριότεροι διαμορφωτές της ψυχοσύνθεσης ενός παιδιού. Μέσω της προσωπικής χρήσης στους ίδιους τους εαυτούς τους θα μπορέσουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους βλέποντας τη ζωή και την καθημερινότητα από άλλη οπτική γωνία. Επιπλέον, οι ίδιοι οι έφηβοι θα μπορούσαν να μάθουν να παρατηρούν την πραγματική φύση και προέλευση των συναισθημάτων τους και μέσα από μία θετικότερη θεώρηση της ζωής να είναι σε θέση να διαμορφώνουν τα δεδομένα τους όσο καλύτερα μπορούν βάζοντας επιτεύξιμους στόχους για το μέλλον τους.

Σαφώς, λοιπόν, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η Expansion είναι μία τόσο προσιτή και όμορφη διαδικασία, η οποία συνδυάζει μεν διαφορετικούς κλάδους της ψυχολογίας, του Life Coaching και της Φυσικής, αλλά από την άλλη πλευρά είναι δομημένη με απλότητα, ώστε γίνεται εύκολα αντιληπτή από όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτου σπουδών και ηλικίας.

Θα αποτελούσε καινοτομία μία ειδικά διαμορφωμένη συναισθηματική εκπαίδευση, εγκεκριμένη από το Υπουργείο Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης, συνοδευόμενη από ένα ειδικό εγχειρίδιο, το οποίο να ενημερώνει τους μαθητές, για το πώς θα μπορούσαν να παρατηρήσουν με έναν καλύτερο τρόπο τον εαυτό τους, να αναλύσουν με απλά βήματα τις εμπειρίες τους και να αναδιαμορφώσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, αποφορτίζοντας τα τοξικά περιοριστικά συναισθήματα που έχουν διαμορφωθεί μέχρι αυτή την ηλικία, ώστε να είναι σε θέση να κάνουν τα δικά τους σταθερά μικρά βήματα προς το μέλλον χωρίς το βάρος όλων αυτών των συναισθημάτων.

Η διαμόρφωση υγιών νέων ανθρώπων είναι ευλογία σε μία κοινωνία, αποτελεί όνειρο, γεμάτο ανιδιοτέλεια.

Άς φανταστούμε, πώς θα ήταν τα παιδιά, αν στο σχολείο εκτός όλων των άλλων μαθημάτων, διδάσκονταν τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν, να αποδεχτούν και να απελευθερώσουν τα τοξικά συναισθήματά τους και να τα μετατρέψουν σε θετικές σκέψεις πετυχαίνοντας την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης με εύκολο και ευχάριστο τρόπο; Δάσκαλοι και μαθητές θα εργάζονταν σε άλλο επίπεδο νοητικό και συναισθητικό και το αποτέλεσμα θα ήταν μαγικό!

ΣΧΟΛΙΚΗ – ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Για πολλούς η εφηβεία είναι μία περίοδος της ζωής, που φαντάζει άγνωστο μονοπάτι γεμάτο ασφάλεια και προβλήματα. Είναι γεγονός ότι τόσο για τους μαθητές όσο και για τους γονείς η σχολική περίοδος και ειδικότερα η εφηβεία είναι ένα μεγάλο πρόβλημα, κατά το οποίο προσπαθούν και οι δύο πλευρές να βρουν ισορροπίες, ενώ ταυτοχρόνως αλλάζουν καθημερινά τα δεδομένα στη ζωή τους. Αποτέλεσμα αυτού είναι να δημιουργείται μεγάλη σύγχυση στις σχέσεις τόσο γονέων – παιδιών, όσο και καθηγητών – μαθητών στο σχολείο.

Η εφηβεία είναι μία ξεχωριστή αναπτυξιακή φάση του ανθρώπου, κατά την οποία το παιδί – έφηβος γίνεται ενήλικας και αυτή η ενηλικίωση δεν υφίσταται μόνο σωματικά και βιολογικά, αλλά και συναισθηματικά, νοητικά και πνευματικά. Βγαίνοντας ένα αγόρι ή ένα κορίτσι από την εφηβεία θα ήταν καλό και επιθυμητό να έχει αποκτήσει την ψυχολογική ανεξαρτησία εκείνη που του χρειάζεται για να θεωρείται αυτόνομος χωρίς πολλούς γονικούς περιορισμούς. Ο έφηβος καθ’ όλη αυτή τη διάρκεια προσπαθεί να αυτοπροσδιοριστεί, να αναδείξει τα ταλέντα του, να διαμορφώσει τις δικές του απόψεις για τον κόσμο, να σπάσει τα στεγανά του οικογενειακού περιβάλλοντος και να αφήσει το πρώτο στίγμα του ως άτομο. Σε αυτή τη μεταβατική πορεία που θα πρέπει να υπάρχει κατανόηση από ολόκληρο το οικογενειακό του περιβάλλον και τον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο, καθώς η απότομη αλλαγή που δέχεται στο σώμα του έχει αναπόφευκτα απότομες αλλαγές και στη συμπεριφορά του. Το γεγονός αυτό και μόνο αποτελεί αιτία επαναφοράς αρνητικών συναισθημάτων, όπως ο φόβος, η ανασφάλεια, η ανησυχία για το μέλλον, η απόρριψη, ο εκνευρισμός, η αγωνία, η αποστροφή, κάτι το οποίο οδηγεί πολλές φορές σε παραβατική συμπεριφορά ακόμα και σε κατάθλιψη.

Για όλες αυτές τις αλλαγές όχι μόνο τις βιοσωματικές αλλά και τις ψυχολογικές, ο έφηβος δεν μπορεί να ενημερωθεί επαρκώς, γι’ αυτό και οι περισσότεροι είναι ανέτοιμοι να το αντιμετωπίσουν όλο αυτό με ηρεμία και δύναμη. Από την άλλη πλευρά οι γονείς προσπαθούν να διαχειριστούν τα δικά τους θέματα όχι μόνο επιβίωσης, αλλά και ψυχολογικά, που προέρχονται από το παρελθόν. Οι εκπαιδευτικοί, τέλος, οι οποίοι είτε δεν έχουν τις απαραίτητες και ολοκληρωμένες γνώσεις λόγω της ελλιπούς εκπαίδευσής τους σε αυτόν τον τομέα, είτε δεν έχουν τον χρόνο και τη θέληση να ασχοληθούν με τις ψυχές των μαθητών, θα πρέπει να εκπαιδευτούν κατάλληλα και να δράσουν σε ομαδικό και όχι σε ατομικό επίπεδο μέσα σε μία σχολική τάξη. Η μόνη λύση είναι η δημιουργία ενός εγχειριδίου, το οποίο θα δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να βοηθήσει τα παιδιά να ταυτιστούν και να αποφορτίσουν τα συναισθήματά τους μαθαίνοντας εύκολα τον τρόπο.

Ας δούμε, όμως, κάποιες από τις πιο συνηθισμένες ψυχολογικές αντιδράσεις και ανησυχίες των εφήβων που εκδηλώνονται κατ’ αυτή την περίοδο με πρωταρχική την επιθυμία να μείνει μόνος στον μικρόκοσμό του. Αυτή η στροφή προς τον εαυτό του σε αντίθεση με τα προηγούμενα έτη προκαλεί σοκ τόσο στους γονείς, όσο και στον περίγυρο. Αποσύρεται από τις δραστηριότητες του και πολλές φορές και από τις σχέσεις, τους φίλους του και από τις οικογενειακές εκδηλώσεις. Αυτό έχει ως συνέπεια την αποστροφή από το σχολείο και τις υποχρεώσεις του. Τότε παρατηρείται το φαινόμενο, καλοί μαθητές να έχουν πτώσεις στους βαθμούς τους, γεγονός που δεν οφείλεται απαραίτητα σε τεμπελιά και αδιαφορία, αλλά στην απορρόφηση της ενέργειάς τους λόγω των βιοσωματικών αλλαγών. Σε αυτό το σημείο ξεκινούν και τα προβλήματα σε οικογένειες στις οποίες οι γονείς είναι απαιτητικοί, καθοδηγητικοί, επιβλητικοί και αυστηροί. Δημιουργούνται αρνητικές καταστάσεις και αναγεννώνται αρνητικά – τοξικά συναισθήματα, τα οποία ο έφηβος δεν μπορεί να διαχειριστεί και έτσι εναντιώνεται στην επιθυμία των μεγαλύτερων και δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος στις σχέσεις γονέων – παιδιών και σχολείου – μαθητών χωρίς τέλος.

Δύο επιπλέον συμπτώματα της εφηβείας είναι από τη μία η ανία και η αδιαφορία του νέου προς τις ομαδικές δραστηριότητες και από την άλλη η υπέρμετρη νευρικότητα και ανησυχία ως και υπερένταση. Η τελευταία αποτελεί την έμπρακτη έκφραση της εσωτερικής αναταραχής και των συναισθημάτων. Σε αυτό το σημείο είναι εξαιρετικής σημασίας να δουλέψει ένας δάσκαλος, ώστε να διαγνώσει και να καταπραΰνει την εσωτερική ψυχική ένταση του νέου βοηθώντας τον να ελέγχει περισσότερο τον εαυτό του και τις σκέψεις του. Η απογοήτευση και η ευσυνειδησία είναι επιπλέον γνωρίσματα και προκαλούν ξεσπάσματα σε οικείους κυρίως. Συνήθως τα ποσοστά ευσυγκινησίας στα κορίτσια είναι μεγαλύτερα, ενώ στα αγόρια επικρατεί μελαγχολική τάση. Και στις δύο περιπτώσεις ο έφηβος απογοητεύεται εύκολα και εκλαμβάνει τα πάντα ως κριτική εις βάρους του. Σε περιπτώσεις που θίγεται ο εγωισμός του, τότε εκδηλώνει αντιδραστική – εχθρική συμπεριφορά απέναντι στον κοινωνικό περίγυρο και στο αντίθετο φύλο. Εκφράζει διαρκώς επικριτικά σχόλια κυρίως κατά την πρώτη φάση της εφηβείας, κάτι το οποίο στη συνέχεια εξομαλύνεται, καθώς υπάρχει μεγαλύτερη ενασχόληση με τη σεξουαλικότητα. Αυτό αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θέματα συζήτησης στις εφηβικές παρέες με τη μορφή ανησυχίας λόγω της άγνοιας και της ντροπαλότητας, είτε με τη μορφή «επιτεύγματος».

Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι στην εφηβεία η έλλειψη αυτοπεποίθησης είναι πολύ μεγαλύτερη, όταν το επιτρέπει η συμπεριφορά των γονιών και των δασκάλων. Το συναίσθημα αυτό εντείνεται από τον φόβο της απόρριψης και της ακαταλληλότητας του νέου να σταθεί στις περιστάσεις. Φοβούμενος μήπως δεν μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μειώνεται ακόμα περισσότερο το συναίσθημά του και είναι δυνατό να εκδηλώσει ακόμα και επιθετική συμπεριφορά. Αν δεν απελευθερωθεί αυτό το αρνητικό συναίσθημα, τότε ο νέος προσπαθεί να ξεφύγει από την πραγματικότητά του και έτσι στη σφαίρα της φαντασίας και είναι πολύ σύνηθες να ονειροπολεί ακατάπαυστα, βιώνοντας νοητά ότι μπορεί να ρυθμίζει όλα αυτά που τον απασχολούν με θαυμαστό και ηρωικό τρόπο. Έτσι νιώθει λυτρωμένος από την κοινωνία και τους γονείς που « δεν τον καταλαβαίνουν».

Εννοείται ότι όλες αυτές οι αντιδράσεις αφορούν τα παιδιά και τους εφήβους ως σύνολο και όχι ως μονάδες, γι’ αυτό και είναι σημαντικό ακόμα και μέσα στη σχολική τάξη να παρατηρείται το σύνολο των παιδιών που τις απαρτίζουν, αλλά είναι χρέος του εκπαιδευτικού να εξατομικεύει την αξιολόγησή του και να προβλέπει πιθανές προβληματικές συμπεριφορές.

Αρκετοί έφηβοι, τέλος, παρουσιάζουν το εξής αξιοθαύμαστο: προσπαθούν να μπουν στη διαδικασία της ενδοσκόπησης και αυτοκριτικής προκειμένου να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτογνωσία. Επιθυμούν να γνωρίσουν τον νέο εαυτό τους που γεννιέται από μέρα σε μέρα, διαμορφώνει τη δική του «ηθική» και αγωνίζεται για την αυτονομία του. Πολλές φορές παρατηρείται εγωκεντρική τάση, συνήθως στην έκθεση των εμπειριών και των προβλημάτων του ως μοναδικά και πάρα πολύ παράξενα. Όλα αυτά συντείνουν στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του και του δικού του προσωπικού «Εγώ».

ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΓΟΝΕΙΣ

Είναι γεγονός ότι όλοι οι γονείς νιώθουν υπεύθυνοι για το μεγάλωμα των παιδιών τους και ταυτόχρονα πολύ ευάλωτοι. Τρέμουν στις πιθανές μελλοντικές επικρίσεις των παιδιών τους ή ανησυχούν για τη μετέπειτα ζωή τους και την εξέλιξή τους ως ενήλικες. Είναι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι όταν ένας έφηβος αναζητά να «μάθει» τον εαυτό του, είτε μέσα από ψυχοθεραπευτικές μεθόδους, είτε από ερωτήσεις για το παρελθόν της οικογένειας, οι γονείς διστάζουν να τον βοηθήσουν θεωρώντας ότι ο ρόλος τους είναι αποτυχημένος και έτσι υπάρχουν περισσότερα συναισθήματα απογοήτευσης και φόβου. Οι σχέσεις κλονίζονται χωρίς να μπορεί να μιλήσει κανείς ειλικρινά για τα συναισθήματά του και τις καταστάσεις, με αποτέλεσμα ο νέος να χάνει τον δρόμο και να στρεβλώνονται οι προθέσεις του.

Σε αυτή τη μεταβατική περίοδο θα πρέπει οι γονείς να είναι διαλλακτικοί, καθώς ο έφηβος ωριμάζει και αποκτά τις δικές του εμπειρίες. Δεν είναι φρόνιμο να μεταφέρουν τα δικά τους βάρη και τα προβλήματα του κόσμου στους νέους ούτε να επιρρίπτονται ευθύνες εκεί που δεν αναλογούν. Γονείς, οι οποίοι έχουν κατανόηση για τα εφηβικά θέματα, καθοδηγούν με μεγαλύτερη σύνεση τα παιδιά τους δίνοντας τους συναισθήματα επιβεβαίωσης και χαράς. Με το να μην προβάλλουν τα δικά τους «θέλω» στα παιδιά τους, απολαμβάνουν τη φάση της ενηλικίωσης και χαίρονται πραγματικά για την εξέλιξη των παιδιών τους. Σε οικογένειες, στις οποίες τα παιδιά είναι οι κρίκοι ανάμεσα στο ζευγάρι δημιουργείται συνήθως πρόβλημα κατά την προσπάθεια ανεξαρτησίας του εφήβου, ενώ στην αντίθετη περίπτωση η μετάβαση αυτή ακολουθείται από αποδοχή και υπερηφάνεια.

Είναι σημαντικό να επισημανθεί, ότι δεν είναι μόνο η εφηβεία μια μεταβατική περίοδος για την οικογένεια, αλλά και η ίδια η ηλικία των γονιών, καθώς σε εκείνη την περίοδο μπαίνουν και αυτοί με τη σειρά τους σε αλλαγή ρόλου και επέρχεται η λεγόμενη «κρίση της μέσης ηλικίας». Το μόνο σίγουρο είναι ότι καμία αλλαγή δε γίνεται χωρίς εντάσεις, αθόρυβα και χωρίς να αλλάξει τις ισχύουσες καταστάσεις. Όμως, όταν και οι δύο πλευρές είναι ενημερωμένες και αναμένουν αυτές τις αλλαγές, τότε αποφεύγονται οι ακρότητες και ο συναισθηματικός φόρτος γίνεται πιο ελαφρύς.

Σε αυτό το σημείο η Expansion έχει τη λύση: για να θεραπεύσει κάποιος τον εαυτό του και να προστατεύσει με τη σειρά του τους άλλους από τα τραύματα που κουβαλά ο ίδιος, πρέπει να συνειδητοποιήσει και να συγχωρήσει την πηγή των τοξικών συναισθημάτων που συνήθως προέρχεται από τους γονείς. Αυτό μπορεί να σημαίνει σαφώς ότι και οι ίδιοι οι γονείς θα πρέπει να θεραπεύσουν τα δικά τους τραύματα από του δικούς τους γονείς. Η «συγχώρεση» είναι το κλειδί της απελευθέρωσης των αρνητικών συναισθημάτων και το μυστικό για πιο υγιείς αμφίδρομες σχέσεις. Τότε οι γονείς θα μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν δεξιότητες παρατήρησης, έκφρασης και γνώσης, καθώς και τον σωστό τρόπο επικοινωνίας σε κάθε περίπτωση. Η ισορροπία των γονιών έχει σαν αποτέλεσμα την ευκολότερη ισορρόπηση των συναισθημάτων των παιδιών τους, γιατί σαφώς θέλουν να έχουν καλή επιρροή πάνω τους.

Η νέα αυτή μέθοδος απαιτεί την επαναξιολόγηση του παρελθόντος με αγάπη και απόλυτη συνειδητότητα. Δεν αρκεί να κατανοήσουμε απλά το παρελθόν των γονιών, αλλά να αλλάξουμε τα συναισθήματά μας απέναντί μας. Όσο γρηγορότερα επιτευχθεί αυτό, τόσο ευκολότερη θα είναι η μετάβαση στην ενήλικη ζωή ως ολοκληρωμένες οντότητες και πιο συνειδητοποιημένες για τα δικά μας συναισθήματα προς τους άλλους αλλά και προς τον ίδιο μας τον εαυτό.

Οι σκέψεις θα δίνουν όμορφα συναισθήματα και θα δημιουργείται μια καλύτερη και ομορφότερη πραγματικότητα με αγάπη, κατανόηση και εγκαρδιότητα, υφαίνοντας ο καθένας έφηβος τον δικό του ιστό της ζωής.

ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ EXPANSION

Η σχέση των εφήβων με τέτοιου είδους μεθόδους δεν είναι πολύ διαδεδομένη στα πλαίσια της Ελλάδας και γι’ αυτό τον λόγο δεν υπάρχουν επαρκή ερευνητικά στοιχεία για να μελετήσουμε το ποσοστό ανταπόκρισής τους. Παρ’ όλα αυτά θα αποτελούσε μεγάλη ανατροπή στην παιδαγωγική και γενικότερα στον τρόπο ανατροφής των παιδιών, αν σε αυτή τη διαδικασία συμπεριλαμβάνονταν η καινοτόμα αυτή ψυχολογική μέθοδος, η Expansion, καθώς όπως έχει ήδη λεχθεί είναι μεγάλης σημασίας σε πολλές περιπτώσεις η άμεση συναισθηματική αποφόρτιση και η μείωση της έντασης των τοξικών συναισθημάτων.

Ο έφηβος αντιμετωπίζει καθημερινά πάρα πολλές νέες προκλήσεις, τις οποίες δεν μπορεί να διαχειριστεί. Προβλήματα με τους γονείς του, με την οικογένεια γενικότερα, με τα αδέλφια και τον κοινωνικό περίγυρο, προβλήματα στο σχολείο, με τους καθηγητές και με τον ίδιο τον εαυτό του. Πώς μπορεί κάποιος σε αυτή την ηλικία να δώσει λύσεις σε όλα αυτά ή τουλάχιστον να είναι σε θέση να τα διαχειριστεί όσο καλύτερα γίνεται; Θεωρώ, λοιπόν, ότι ένας έφηβος ήδη από την ηλικία των 14 θα μπορεί να είναι σε θέση να μάθει να επεξεργάζεται τον εαυτό του. Σε αυτή την ηλικία πολλοί έχουν τη δίψα για αυτή τη γνώση, την οποία δεν μπορούν να τη βρουν ούτε από τους γονείς, ούτε από το σχολείο και τους καθηγητές και ο λόγος είναι απλός… δε την έχουν διδαχθεί, δε την έχουν γνωρίσει και δε μένει παρά να γίνει από κάπου η αρχή.

Η ψυχοπαιδαγωγική και γνωστική προσέγγιση των εφήβων θα μπορούσε να έχει εξαιρετικά αποτελέσματα. Όλοι σε αυτή την ηλικία αναζητούν μέσω των φίλων τους κυρίως ή μέσω των γονιών ή των καθηγητών τους μια καθοδήγηση και απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει κατ’ αρχήν μετεκπαίδευση των καθηγητών του σχολείου, οι οποίοι με τη σειρά τους οφείλουν να ενημερώνουν τους γονείς. Οι Expansion Coach θα μπορούσαν να προσκαλούνται από τους συλλόγους γονέων στα σχολεία και να μιλούν γι’ αυτή την καινοτόμα μέθοδο και τα οφέλη της. Εν συνεχεία όσοι από τους γονείς ενδιαφέρονται θα μπορούσαν να έχουν τις θεραπευτικές συνεδρίες για τον εαυτό τους, όπως επίσης και οι καθηγητές. Αυτή θα αποτελούσε μια πολύ καλή αρχή, η οποία σαφώς θα είχε αντίκτυπο στους ίδιους τους εφήβους.

Από την άλλη πλευρά οι Expansion Coach θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο χρήσιμοι στους μαθητές. Με δεδομένο, όπως είπαμε, τις διάφορες φοβίες, το άγχος και τις απογοητεύσεις που έχουν οι έφηβοι, είναι δύσκολο να αντιμετωπίσουν τις δοκιμασίες του σχολείου με επιτυχία. Θα πρότεινα να εισαχθεί στο αναλυτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ένα σεμιναριακό μονόωρο μάθημα σχετικά με τη μέθοδο της Expansion, προκειμένου να μπορέσουν οι καθηγητές να συμβάλουν στη συναισθηματική εκπαίδευση των μαθητών, ώστε να ξεπεραστούν πολλά από τα συναισθηματικά προβλήματά τους, μέσω της αυτογνωσίας, της αναγνώρισης, της συγχώρεσης και της απελευθέρωσης των τοξικών – περιοριστικών συναισθημάτων. Αυτό θα ήταν ενδιαφέρον να διδαχθεί σταδιακά ούτως ώστε οι αλλαγές που θα επέρχονται να είναι εύκολο να τις παρατηρούν οι μαθητές και να μπορούν καλύτερα και γρηγορότερα να προσαρμόζονται ψυχολογικά και κοινωνικά. Επειδή οι έφηβοι δε δέχονται εύκολα τις υποδείξεις των μεγαλύτερων, οι Expansion Coach είτε ένα εγχειρίδιο πάνω σε αυτή τη μέθοδο, αποτελεί μια αυθεντία. Απευθύνεται σε όλους, όμως ο καθένας ταυτόχρονα μπορεί να τη χρησιμοποιεί με άλλο τρόπο. Η δομή θα πρέπει να ακολουθεί τη δομή της ίδιας της μεθόδου, καθώς είναι αναγκαία η κατανόηση των πυρηνικών πεποιθήσεων και των περιοριστικών εμπειριών και στη συνέχεια να μπορέσουν να τα απελευθερώσουν.

Με δεδομένο, όμως, ότι η ίδια η μέθοδος πρέπει να διαρκεί τρεις μέρες, είναι απαραίτητη η τροποποίησή της για να προσεγγίσει τους μαθητές. Στα πλαίσια του σχολείου θα πρέπει ο έφηβος να έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει σε θεωρητικό πλαίσιο κατ’ αρχήν τη μέθοδο αυτή και να έρθει σε επαφή με τον εσωτερικό του εαυτό. Στη συνέχεια, όταν κάποιος μαθητής το θελήσει και αφού γίνει η απαραίτητη ενημέρωση στον γονιό, θα πρέπει να ακολουθήσει τα τρία βήματα της Κατανόησης, της Απελευθέρωσης και της Eνδυνάμωσης στα πλαίσια του σχολείου. Μια τέτοια αλλαγή θα μπορέσει να την υποβοηθήσει ο Expansion Coach καθώς και ο αρμόδιος καθηγητής.

Όλα αυτά βεβαίως, προϋποθέτουν την συνεργασία του σχολείου με τους γονείς και των διδασκόντων με τα παιδιά, πράγμα που ευτυχώς συμβαίνει τώρα, με τους συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων. Οι σχέσεις θα πρέπει να διέπονται από αγάπη και ανιδιοτέλεια και οραματισμό για τη διαμόρφωση νέων με προσωπικότητα και καλή ψυχική υγεία. Η θεμελίωση αρμονικών σχέσεων είναι πολύ σημαντική και η αποδοχή της συμβουλευτικής στον χώρο του σχολείου ανεβάζει τη μόρφωση σε άλλο επίπεδο, τόσο ψυχολογικό, όσο και νοητικό. Η έννοια της διδακτικής και του σχολείου θα χρωματιστεί διαφορετικά, καθώς θα μειωθεί ο καθαρά βαθμοθηρικός χαρακτήρας του και θα αναδειχθεί η ανθρωπιστική του προσέγγιση.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρχε η φιλοσοφική πεποίθηση ότι ο ίδιος ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τη δική του ζωή και τη δική του εξέλιξη. Ο κάθε άνθρωπος ήταν ικανός να διαμορφώσει τον χαρακτήρα του και τις συνθήκες στις οποίες ο ίδιος ήθελε να υπάρχει και να αναπτύσσεται, γιατί πολύ απλά, όπως θεωρούσε ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης, η γνώση ενυπάρχει στον καθένα μας ξεχωριστά και μόνον εμείς μπορούμε να την ανακαλύψουμε και να τη χρησιμοποιήσουμε προς όφελος δικό μας και της κοινωνίας μας.

Με το δεδομένο αυτό η Expansion μέσα από το πεντάπτυχό της: Σκέπτομαι, Αισθάνομαι, Εκπέμπω, Δημιουργώ, Ερμηνεύω, κάνει πιο απτό ακριβώς αυτό το αξίωμα. Ο άνθρωπος είναι ένα ολόκληρο σύστημα το οποίο αλληλεπιδρά με τον εξωτερικό κόσμο και τον διαμορφώνει ανάλογα με τα συναισθήματά μου. Μιλώντας, λοιπόν, για την εφηβεία οφείλουμε να παροτρύνουμε τους νέους σε αυτό το μονοπάτι, δίνοντας τους την ευκαιρία να βγουν με περισσότερα εφόδια στο στίβο της ζωής. Επεμβαίνοντας στο ασυνείδητο του εφήβου και αναγνωρίζοντας τις περιοριστικές – τοξικές μέχρι τότε πεποιθήσεις του, απελευθερώνεται από τους περιορισμούς, τους οποίους ούτως ή άλλως θα έχει από την κοινωνία και του δίνουμε τη δυνατότητα να συντονιστεί καλύτερα με το Σύμπαν του. Ως μαθητές γνωρίζουν πολύ καλά οι έφηβοι το πώς να μαθαίνουν και γι’ αυτό είναι εύκολο να εκπαιδευτούν τόσο στην προσωπική χρήση της μεθόδου, όσο και στη ίδια την προσέγγιση της μετουσίωσης των σκέψεών και των συναισθημάτων του.

Με αυτό τον τρόπο θα μπορεί να βλέπει τον εαυτό του διαφορετικά και να τον αποδέχεται, όπως και τα συναισθήματά μου. Ο έφηβος μπορεί να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αυτοέλεγχο, να βελτιώσει τις σχέσεις με την οικογένειά του και να είναι ευτυχισμένος και ισορροπημένος. Μέσω της αυτογνωσίας και της απελευθέρωσης του θα γίνει το άτομο που θέλει να είναι, μαθαίνοντας να θέτει τόσο βραχυπρόθεσμους, όσο και μακροπρόθεσμους στόχους και να κυνηγάει τα όνειρά του.

Σε ευρύτερο πλαίσιο θα είναι ευκολότερο να αποδεχτεί τους άλλους και να αλλάξει τις σχέσεις του σε προσωπικό και μετέπειτα σε επαγγελματικό επίπεδο. Η προσωπικότητα χτίζεται έτσι, μέσα από μια υγιή διαδικασία με βλέμμα στο μέλλον του ανθρώπου και στον τρόπο αντίληψης και κατανόησης ολόκληρου του κόσμου.